Cả cuộc đời dâng hiến cho những khúc quân hành, những bản hùng ca tràn đầy sức mạnh của cách mạng, của tinh thần chiến đấu dũng mãnh của quân đội ta, Đinh Ngọc Liên là tiếng kèn xung trận mở đầu cho sự hình thành và phát triển của Quân nhạc Việt Nam. Tự hào thay, trên quảng trường Ba Đình ngày 2 tháng 9 năm 1945 Ban âm nhạc Giải phóng quân của ông đã mở đầu Lễ Tuyên ngôn Độc lập bằng bản Tiến quân ca của nhạc sĩ Văn Cao trước giờ phút thiêng liêng Bác Hồ đọc Bản Tuyên ngôn Độc Lạp khai sinh một nước Việt Nam mới ra đời. Dấu chân của Đoàn quân nhạc từ đó đã ra đi, hành quân trên khắp các nẻo đường kháng chiến cho đến những ngày thắng lợi hòa bình.
Thật khó ai ngờ, đội nhạc Lính khố xanh của anh Quản Liên thuộc Tòa Thống sứ Băc Kỳ đã rời bỏ nơi này đi theo cách mạng ngay từ ngày 19 Tháng Tám năm 1945 như một định mệnh, khi Đinh Ngọc Liên gặp Thiếu tướng Vương Thừa Vũ chỉ huy đoàn quân cách mạng vào cướp Trại Bảo an binh tại Hà Nội, để rồi từ đội nhạc binh ấy sau này trở thành một binh chủng đăc biệt trong lực lượng vũ trang cách mạng chính quy, hiện đại. Quân nhạc đã có mặt trong những sự kiên quan trọng nhất của đất nước, của quân đội suốt hơn bảy thập niên qua và ngày nay có mặt trên khắp chiều dài đất nước, luôn túc trực như nhũng đơn vị chiến đấu.
Ngoài vai trò chỉ huy, chỉ đạo nghệ thuật, Đinh Ngọc Liên còn là tác giả của những bản hùng ca viết cho dàn nhạc kèn như Chiến thắng Phủ Thông, Xuân chiến thắng, Hải cảng về ta, Chúng ta có Bác Hồ, Vọng gác tiền tiêu, Hành khuc tang lễ... Ông cũng là người chuyển soạn nhiều tác phẩm nổi tiếng của các nhạc sĩ Việt Nam và nước ngoài cho quân nhạc hòa tấu. Bên cạnh những công việc nghệ thuật tưởng như không bao giờ dứt ấy, ông đã dành nhiều tâm huyết đào tạo các tài năng trẻ trong biểu diễn và chỉ huy dàn nhạc; nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong Quân nhạc đã được cử đi học tập, nghiên cứu ở nước ngoài nhằm không ngừng nâng cao chất lượng và số lượng của đội quân đặc biệt này.
Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật trao cho nhạc sĩ Đinh Ngọc Liên đợt này là phần thưởng xứng đáng đối với một tài năng âm nhạc đã dành toàn bộ tâm huyết của đời mình dâng hiến cho đát nước, cho quân đội đáp ứng nguyện vọng của các thế hệ nhạc sĩ Việt Nam, các thế hệ cán bộ chiến sĩ quân nhạc trên khắp mội miền đất nước và cả thân nhân, gia đình ông nữa.
Đại tá, Nghệ sĩ Nhân dân Đinh Ngọc Liên sinh ngày 1 tháng 5 năm 1912 tại xã Xuân Thủy, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Ông tham gia đội nhạc Lính khố xanh do Camille Parmentier, người Pháp chỉ huy. Sau khi Nhật đảo chính Pháp, Parmentier về Pháp, ông lên làm đội trưởng. Sau Cách mạng Tháng Tám thành công, ông cùng 72 nhạc công của đội đi theo kháng chiến và trở thành Ban nhạc Giải phóng quân. Ở chiến khu do điều kiện thiếu nhạc cụ và các trang thiết bị cần thiết khác cho dàn nhạc, ông đã có sáng kiến chế tạo ra các nhạc cụ tre nứa để hòa tấu dàn nhạc. Trong những ngày gian khổ ấy, ông đã được gặp BácHồ và chính cuộc gặp gỡ này đã cho ông thêm sức mạnh và quyết tâm để củng cố xây dựng quân nhạc Việt Nam vững mạnh, chính quy, hiện đại.
Ông mất năm 1991, thọ 79 tuổi.
ĐĂNG BÌNH LUẬN