Không tưng bừng náo nhiệt mà ngập ngừng bâng khuâng.
Không reo ca ồn ã mà khe khẽ thì thầm…
Lời thầm thì bất chợt gieo những nét nhạc đầu tiên khiến Ngọc Châu đột ngột “bỏ rơi” đám bạn đang cùng du xuân, vội vã quay về ghi lại âm thanh xao xuyến ấy trên năm dòng kẻ. Sau nửa giờ loay hoay với từng chồi non xanh, ngất ngây với hạt mưa long lanh, đắm say với ánh mắt lấp lánh, chàng sinh viên 25 tuổi đã cho ra đời Thì thầm mùa xuân.
Cánh nhà báo sau khi khai thác đời tư tác giả đã lồng ghép luôn vào chuyện tình đầu dang dở của anh. Quả thật những rung động trước nàng Xuân rất gần với nàng thơ nào đó trong tình yêu đời thực của chàng nhạc, nhưng chắc gì đó đã là một em một anh cụ thể, biết đâu lời thì thầm ấy lại mang ý nghĩa khái quát hơn về ước vọng tình yêu của tuổi trẻ bước vào mùa xuân, vốn được coi là mùa yêu, cũng là mùa “trẻ” nhất, tinh khôi nhất trong năm.
Cảnh và người. Thiên nhiên và tình yêu. Vẻ đẹp đất trời và thế giới nội tâm. Mùa xuân, chồi xuân, mưa xuân, gió xuân… và tình xuân với ánh mắt, lời yêu, nụ hôn cùng những nhớ thương giận hờn đầu đời… Tất cả những hình ảnh lãng mạn đó được chấm phá bằng âm thanh giản dị, không khoa trương, không cần vận đến những kỹ xảo thanh nhạc điêu luyện.
Giọng thầm thì được lồng vào đường nét giai điệu liên tục lặp lại nhiều âm cùng cao độ và đa số câu nhạc được nhắc lại nguyên xi hoặc chỉ thay đổi dăm ba âm cuối. Sự nhắc lại hầu hết các câu nhạc, âm hình tiết tấu được duy trì, giai điệu có nhiều nốt trì tục lại đóng khung trong thang âm ngũ cung e-g-a-h-d… - quả là rất tiết kiệm chất liệu âm nhạc, và kiệm cả lời ca! Biết phát triển chất liệu một cách tiết chế như thế không dễ, phải là người được đào tạo bài bản, hiểu nghề và cầu toàn đến mức kỹ tính mới tạo nên được vẻ đẹp không rườm rà, không màu mè tô vẽ, cứ tự nhiên như chính thiên nhiên vậy.
Tự nhiên thế, giản đơn thế nhưng không sơ sài, không tùy tiện, không lan man. Bài hát viết ở hình thức hai đoạn gọn ghẽ, khúc chiết, tưởng như vuông vắn, nhưng đoạn sau được rút ngắn và câu cuối đã phá vỡ cấu trúc cân phương, thêm chông chênh thêm xốn xang cho trạng thái “ngất ngây” và “đắm say”.
Không gian ngất ngây đầu năm mới còn đượm hương sắc truyền thống. Chẳng phải Tết cổ truyền thường dẫn dắt ta trở về cội nguồn đó sao! Cội nguồn ấy ngấm sâu trong điệu thức ngũ cung không bán âm đặc trưng đồng bằng Bắc bộ (gọi theo các cụ xưa là điệu Nam pha chút hơi Xuân do câu kết bồi thêm âm thêu “để rồi”), trong những nét luyến láy làm cho giai điệu mềm mại hơn (ở đoạn phát triển), trong âm hình tiết tấu đảo phách - các từ cuối câu rơi vào phách yếu (ở toàn bộ đoạn đầu và kết bài) để có thể nhấn nhá theo cách thả chữ đặc trưng ca trù.
Hòa quyện hơi thở cuộc sống đương đại với thần thái Việt xưa, Thì thầm mùa xuân kể từ lúc ra đời năm 1992 đã được công chúng yêu thích, nhất là giới trẻ. Bài hát luôn xuất hiện trong Top - ten Làn sóng xanh của Ðài Phát thanh Thành phố Hồ Chí Minh và lọt vào danh sách 10 ca khúc hay nhất trong cuộc bình chọn của báo Tiền phong năm 1998. Cũng từ đó chàng sinh viên đã tốt nghiệp trung cấp lý luận và đang học năm cuối đại học sáng tác Nhạc viện Hà Nội được coi là một trong những gương mặt trẻ sáng giá nhất của thời “nhạc Việt lên ngôi” những năm cuối thế kỷ XX và thập niên đầu thế kỷ XXI. Và không chỉ là tác giả nhiều bài “hit”, Ngọc Châu còn được biết đến như một ca sĩ, nhạc công, nhạc sĩ hòa âm, nhà sản xuất âm nhạc...
Đã là lời thì thầm thì đương nhiên không phải chỗ để phô trương khoe giọng, bài hát đòi hỏi sự biểu hiện tinh tế, khéo léo mới đạt tới độ trong sáng thánh thiện. Thì thầm mùa xuân được trình diễn qua nhiều giọng ca ăn khách, ấn tượng nhất là tiếng hát Mỹ Linh. Đây là bài “hit” đầu tiên của Mỹ Linh và cũng mang lại giải thưởng quốc gia đầu tiên trong Liên hoan nhạc nhẹ toàn quốc năm 1993 cho ca sĩ luôn được báo giới gắn với danh hiệu “diva”.
Đôi lời vĩ thanh:
Viết xong lời bình trên vào cuối năm 2021, tôi gửi ngay cho tác giả Thì thầm mùa xuân thì được biết Ngọc Châu nhập viện đã vài tháng. Châu can đảm trải qua mùa đông 2022, vượt qua ba cơn nguy kịch ngưng tim, để viết như reo lên: sống rồi! “Em nằm xuyên tết. Đến hôm nay mới ngồi dậy được ạ” - không ngờ đó là những lời cuối cùng Châu nhắn cho tôi, cũng chẳng ngờ đây là bài cuối cùng về Châu mà em kịp đọc. Sau đó chỉ ba tuần, sáng nay 17-03-2022, trái tim dịu dàng, mẫn cảm, yêu đời ấy đã ngừng đập. Một người hiền hậu, sâu sắc, đa tài vừa bay về trời...
Để lại cho đời những Thì thầm mùa xuân, Chiều xuân, Cô Tấm ngày nay, Nếu điều đó xảy ra, Tạm biệt…, Ngọc Châu đã chọn một ngày xuân để lặng lẽ đi về nơi cả bốn mùa đều xuân.
17-03-2022
Nghe ca khúc qua tiếng hát Mỹ Linh https://youtu.be/v8EulNqpRfI
Nghe ca khúc qua tiếng hát Khánh Linh https://youtu.be/tPZZEpp_jiE
ĐĂNG BÌNH LUẬN