Những tài danh âm nhạc Việt Nam - 13 và... Nguyễn Thụy Kha

Trong lúc kinh tế khó khăn, để ra được một đầu sách đối với người cầm bút không phải chuyện dễ. Việc Nhà xuất bản Văn học kết hợp Công ty Vina Book phát hành cùng một lúc 13 cuốn sách của nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha - đó là một thành công của người cầm bút.

Với nhạc sĩ, nhà báo Nguyễn Thụy Kha: viết như một “duyên, nghiệp”, ngay từ ngày phục viên trở về với cuộc sống đời thường vào tháng 1/1990. 

Ông kể: "Ngày ấy, đất nước khó khăn, bản thân tôi khi phục viên cũng chưa nghĩ ra nghề gì để kiếm sống. Lúc ấy, chỉ một điều duy nhất tôi nghĩ là phải viết, vì có quá nhiều điều trong cuộc sống chất chứa trong lòng mà tôi muốn viết. Tôi học được từ tinh thần của Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng “mỗi ngày nên viết 2 trang”(Nhật ký Nguyễn Huy Tưởng). Cũng thời điểm đó, tôi nhận được lời mời cộng tác cho Tạp chí Sông Trà - Quảng Ngãi. Vì là số đầu tiên nên tôi được Tòa soạn ủy nhiệm đến gặp ông Phạm Văn Đồng để nhận bức thư ông viết cho tạp chí. Ông có nói với tôi rằng: "vì xã hội tiến bộ, chúng ta nên làm công tác nghiên cứu". Và tôi đã làm báo để nuôi sống nghề nghiên cứu từ ấy".

Nhiều người gọi Nguyễn Thụy Kha là nhà báo (vì ông luôn viết theo đơn đặt hàng của báo chí); Bạn văn chương gọi ông là nhà thơ, vì thơ ông cũng đã xuất bản thơ. Giới nhạc gọi ông là nhạc sĩ, một người viết đa dạng ở mọi thể loại, đề tài từ ca khúc đến Hợp xướng. Riêng tới tôi, Nguyễn Thụy Kha là một ông anh đáng kính, bởi nhiều lẽ.

27 năm cầm bút, ông đã chắt chiu, gom nhặt cho mình và dâng tặng cho đời những tác phẩm, công trình có giá trị. Cuốn sách đầu tiên Nguyễn Thụy Kha viết là về nhạc sĩ Văn Cao, sau này có thêm các công trình khác về các nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, Hoàng Việt, Nguyễn Thiện Đạo … mà với ông, cuốn sách  gần với cuộc sống hơn cả là cuốn sách phản ánh về cuộc đời của một trí thức đi theo cách mạng của GS.TS, nhà sử học Nguyễn Văn Huyên. 

Trong số 13 đầu sách, có nhiều chân dung được in chung trong cuốn “Lời quê góp nhặt”, tập hợp nhiều tác phẩm nhưng được mở đầu bằng bài viết về học giả Phan Khôi, rồi các tác giả Nhật Linh, Văn Chương…Tuy nhiên, không chỉ viết chân dung, mà nhạc sĩ Thụy Kha còn có 3 công trình nghiên cứu về lịch sử âm nhạc là: “Thuở bình minh Tân nhạc”, “Thế kỷ âm nhạc Việt Nam- Một thời đạn bom”, “Thế kỷ âm nhạc Việt Nam- Một thời hòa bình”. 

Không chỉ là những chân dung riêng về các nhà trí thức, nhà văn, nhạc sĩ. Không chỉ là chân dung theo kiểu trích ngang mà đó là những chân dung nghệ thuật của những nhạc sĩ, nghệ sĩ tài danh, bởi với ông, đó mới là điều khác biệt làm nên bức chân dung chính xác nhất về họ. Dù là thể loại chân dung, phê bình tiểu luận đòi hỏi phải chính xác về thông tin nhưng với những bài viết của nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha hàm chứa đầy đủ lượng thông tin nhưng vẫn rất giàu cảm xúc như chính tình cảm trong con người ông vậy.

Mỗi lần gặp gỡ nhân vật, mỗi bài viết là những câu chuyện được nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha ghi lại đầy cảm xúc. Ông có một trí nhớ thật tuyệt vời về những nhân vật, sự kiện để rồi khi chạm vào là mạch nguồn tuôn chảy. Với ông: “Mỗi ngày tôi lại vắt kiệt mình  lên giấy” (Hương Chạp) cũng là một cách để luyện ngòi bút và cả tư duy logic trước mọi vấn đề. Vì thế, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha luôn nắm bắt, sử lý thông tin cũng như công việc một cách nhanh nhất và tìm đến giải pháp tốt nhất có thể.

Một điểm thú vị về nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha cũng giống như nhiều nhân sĩ trí thức khác là ông được “trời cho uống rượu”. Rượu như là nguồn cơn cảm hứng nghệ thuật trong ông, nên dường như càng uống, ông càng thăng hoa và bật sáng trong ngôn từ, trong sáng tạo. Ông bảo: “ Nhiều khi tôi cảm thấy bứt dứt khi chưa triển khai được một vấn đề gì đó, nhưng nhờ có ly rượu nó đã đẩy tôi đến những điều mà trước đó tôi chưa nghĩ ra”.

Lần đầu tiên, 13 đầu sách của một tác giả được Nhà xuất bản Văn học và Công ty Vina Book lựa chọn phát hành không phải là ngẫu nhiên. Mỗi cuốn sách là góc nhìn với những phát hiện, đối chứng, phân tích và bình luận của nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha về một vấn đề, trong đó 9 cuốn được ông viết liên tục từ năm 1990 đến 2015. 4 cuốn sách còn lại là tập hợp những bài báo được viết ra trong suốt 27 năm qua.Điều đó cho thấy hàm lượng tri thức được tác giả chắt chiu, góp nhặt, nghiên cứu, phân tích và tổng hợp trong mấy chục năm dòng, kể cả trong những thời điểm cuộc sống kinh tế, gia đình chưa hẳn đã đủ đầy, nhưng với ông đã mang cái nghiệp vào thân thì phải dấn thân đến cùng.

13 và… là để chỉ con số những cuốn sách của ông chưa dừng lại ở đó. Ông đã xong phần đề cương cho nhiều công trình tiếp theo và đang trong giai đoạn hoàn thiện. Ông cho biết: đã có “Tân nhạc thuở Trường Chinh” nói về âm nhạc thời kỳ kháng chiến chống Pháp nên ông sẽ còn có Tân nhạc thời chia cắt; Tân nhạc thời hậu chiến; Tân nhạc thời đổi mới. Tất cả đã hình thành về cơ bản và đang trong quá trình hoàn thiện, còn với nhạc sĩ Phạm Duy thì đó là những kỷ niệm đẹp, những câu chuyện dài mà ông sẽ còn tiếp tục kể từ những cảm nhận của mình, nên tác phẩm sẽ mang những sắc màu khác. Tuy nhiên, theo tiết lộ của nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, cuốn sách này có đồ dài 500 trang, trong đó có phần bình “Kiều ca” dài hơn 100 trang. Song song với bộ sách này là cuốn hồi ký văn nghệ. Cuốn sách cũng đã được ông lên ý tưởng và sẽ được ông bắt tay thực hiện ngay sau chuyến công tác từ Mỹ trở về.

Một đời chiêm nghiệm, nghiên cứu cho một công trình 13 cuốn sách cho thấy khả năng lao động miệt mài, trí tuệ và sức sáng tạo của nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha thật đáng trân trọng, góp phần vào sự phát triển của đất nước trong lĩnh vực văn học nghệ thuật.

(Nguồn: http://www.tamnhin.net.vn)