Đôi điều về nhạc trẻ

Âm nhạc luôn gắn bó với đời sống con người và có những tác động mạnh mẽ, nhất là đối với thế hệ trẻ.

Trong tất cả các thời kỳ chiến tranh, xây dựng đất nước, âm nhạc với đặc trưng nghệ thuật của mình đã trở thành một trong những vũ khí sắc bén, công cụ hữu hiệu để tạo ra sức mạnh cho nhân dân ta nói chung và thế hệ trẻ nói riêng vươn lên, phấn đấu, vượt qua nhiều thử thách khó khăn. Còn giai đoạn hiện nay, âm nhạc có tác động như thế nào đối với giới trẻ trong diễn biến phức tạp của nó?

Trả lời câu hỏi này ta cần thấy đặc trưng hiện hữu của giai đoạn hiện nay. Trước hết chúng ta cần thấy rõ thực tế đời sống, xã hội hôm nay khác hẳn các giai đoạn trước đây. Giai đoạn trước đây, cả bộ máy chính thể cùng toàn dân đều tập trung vào nhiệm vụ trọng đại: bảo vệ, xây dựng đất nước, nên trong lĩnh vực âm nhạc cũng tập trung phục vụ nhiệm vụ trung tâm của đất nước.

Cũng trong thời gian đó, do hoàn cảnh đặc trưng của nước ta cùng với nền kinh tế, khoa học còn hạn chế, chưa phát triển nên việc sáng tác, phổ biến, quảng bá tác phẩm âm nhạc chỉ gói gọn trong một vài cơ quan, lĩnh vực được Nhà nước phân công cụ thể và được tồn tại bằng đồng tiền rót từ ngân sách.

Còn ngày nay sau, song song với sự ra đời của nền kinh tế thị trường trong một cơ chế xã hội khoáng đạt là sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật cả trong lĩnh vực giải trí, bao gồm cả âm nhạc và các phương tiện thông tin. Tính chất của một thế giới phẳng ít nhiều đã xuất hiện ở nước ta.

Vì vậy, không lấy làm lạ khi thấy ở một buôn làng heo hút trên vùng Tây Nguyên, các ông bố bà mẹ vì quá mê phim Hàn Quốc mà đặt tên con mình với toàn những họ Pác, Kim hay Ly... Những cô gái ở làng quê suốt ngày ngoài đồng ruộng nhưng cũng ao ước được trang điểm theo phong cách “mắt nâu, môi trầm” của diễn viên Hàn Quốc. 

Trong lĩnh vực âm nhạc, các dòng âm nhạc còn xa lạ, tên tuổi các ca sĩ ở cách hàng vạn, hàng triệu cây số nhờ các tiến bộ kỹ thuật đã trở thành thân quen và thành thần tượng của giới trẻ nước ta. Hàng trăm, hàng chục nghìn cô, cậu học sinh phổ thông để trong cặp sách và trong trái tim mình hình ảnh thành viên các ban nhạc Big Bang, hay Super Junior.

Âm nhạc trong nước cũng khác hẳn sự định hình trước đây. Việc sáng tác, phổ biến, quảng bá tác phẩm âm nhạc cực kì thông thoáng và phần nào dễ dãi, miễn là có tiền, có đôi chút chuyên môn về âm nhạc và không vi phạm pháp luật, nhất là đối với nhạc trẻ.

Nhạc sĩ Văn Dung, tác giả hàng loạt ca khúc nổi tiếng như “Hành khúc thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh” nói đùa một câu nhưng tôi rất tâm đắc: “Âm nhạc hiện nay nặng về quần áo, nhảy nhót mà xem nhẹ khúc thức, giai điệu và giọng ca”.

Tôi còn nhớ cách đây trên dưới hai thập niên khi phong trào nhạc trẻ bắt đầu xuất hiện, đám thanh niên tỏ ra thích thú ca khúc “Yêu nhau, ghét nhau” của Vi Nhật Tảo. Song với những người có đôi chút về tuổi tác và lương tri thì không chịu nổi ca từ của ca khúc được khoác cho chiếc áo là ca khúc tình yêu khi nghe từ miệng ca sĩ Quang Linh cất lên ca từ thật kệch cỡm, ngô nghê: “Yêu nhau con mắt liếc qua. Ghét nhau ném đá vỡ đầu nhau ra”. Khi nghe tôi phàn nàn sự nhố nhăng của ca khúc này thì có cháu thanh niên phản bác cho rằng thời nào, tuổi nào có ca khúc của tuổi đó. 

Gần đây phong trào nhạc trẻ có chiều hướng gia tăng không chỉ ở lượng fan trẻ tuổi mà còn lực lượng nhạc sĩ sáng tác trẻ tuổi. Nhưng thật đáng buồn, các nhạc sĩ trẻ bước vào sự nghiệp sáng tác một cách nghiêm túc, tài năng như Nguyễn Vĩnh Tiến, Giáng Son, Hoàng Tuấn… lại chiếm một tỷ lệ quá nhỏ, và buồn hơn nữa là họ cũng không có lượng fan đông đảo, ầm ỹ để tạo nên một hiện tượng âm nhạc lành mạnh đáng ra nó phải có.

Dòng nhạc trẻ thời gian qua lại có quá nhiều các nhạc sĩ trẻ ít tài nhưng nổi lềnh bềnh với những tác phẩm ăn xổi, thiếu chiều sâu, thiếu thẩm mỹ. Không ít các nhạc sĩ có tài nhưng lại chệch hướng khi tung ra thứ âm nhạc nhố nhăng, phản cảm, chạy theo thị hiếu tầm thường. Nhiều tác giả nhạc trẻ lợi dụng sự ồn ào, a dua của đám fan trẻ cũng hầu như chỉ “đẻ” ra các tác phẩm dễ dãi khi sinh ra mà cũng nhanh chóng bị khai tử.

Sự nghèo nàn cả về giai điệu và ca từ, sự thiếu thẩm mỹ chủ đạo trong sáng tác nghệ thuật cùng sự buông thả trong nhân sinh quan, và cả sự hụt hẫng tài năng chân chính đã là những nguyên nhân khiến các tác phẩm trong dòng nhạc trẻ chết yểu.

Tôi tình cờ nghe qua giọng gào của đám trẻ là học sinh trung học ca khúc “Làn da nâu” của Nhật Đăng: “Em có ước ao/Em có khát khao/Làn da nâu. Làn da nâu”. Hay lời bài hát mà ngay đầu đề đã lộ ra sự tù túng, nghèo nàn về ngôn từ “Người đàn ông không cần đàn bà” với những ca từ sống sượng: “Tôi là người đàn ông không cần đàn bà/ Tôi là người đàn ông cũng vì đàn bà mà giờ ném chua cay”. 

Một ca khúc đang trở thành hiện tượng của fan trẻ cũng hiển hiện ra sự lai căng, tập tọng nói tiếng nước ngoài của chàng nhạc sĩ mới 22 tuổi quê lúa: “Em đang nơi nao. Can you feel me (Em của ngày hôm qua). Khủng khiếp hơn là ca từ của ca khúc “Oh my chuối” của nhóm Yanbi thể hiện sự trơ trẽn với những ca từ khêu gợi bậy bạ: “Em thích chuối tây, chuối ta/Anh mang chuối cho em nha/ Đêm nay ta quẩy trong bar/ Đến với em đêm nay/Em không muốn về nhà...”.  

Xin nhắc lại ý kiến bảo vệ cho sự lố lăng của một vài sáng tác trong trào lưu nhạc trẻ cho rằng “lứa tuổi nào có nhạc của lứa tuổi ấy”. Tôi xin thưa, dù viết cho đối tượng nào thì nghệ thuật nói chung và âm nhạc nói riêng đều cần tôn trọng vẻ đẹp của nghệ thuật, vẻ đẹp của tâm hồn con người. Và những ai sáng tác nhạc trẻ nên nhớ tác phẩm của các bạn đang hiển hiện trong cộng đồng xã hội, dù muốn hay không cũng ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách của thế hệ tương lai.

(Nguồn: http://anninhthudo.vn)